Dick Pels' sterke Zwakte

Over 'Nederland dat de Kluts kwijt is': Natuurlijk houd ik mijn literatuur bij. Al is het moeilijk, met al die als boeken verklede pamfletten. En duur!

Voor Dick Pels' "Een zwak voor Nederland - ideeën voor een nieuwe politiek", Anthos, oktober 2005, 253 pp, € 19,95, maak ik een uitzondering met stip. Ik kocht het zaterdag jongstleden en heb de inleiding gelezen. De rest heb ik doorgekeken, maar komt gauw aan de beurt.

Wat ik zo lekker vind aan de eerste helft van de inleiding, het autobiografische gedeelte, dat is het verhaal over de oprecht kosmopolitische Hollander (Amsterdammer), die, bijna tot zijn eigen schaamte, ontdekt dat hij in internationaal verband sommige aansluitingen mist. En dat dat komt, omdat we wel degelijk een eigen "nationale" identiteit hebben. Nou ja, "identiteit"... Laten we zeggen: een bundel eigenschappen die anders zijn dan die van anderen. Waar we ons niet of nauwelijks van bewust zijn, zelfs als we het gymnasium hebben afgemaakt met 3 moderne vreemde talen en twee klassieke. Pels heeft (net als ik overigens) een konfrontatie nodig gehad met het dagelijks leven en werken in een andere taal en cultuur, om de gebreken en de kwaliteiten van die 'eigenheid' te ontdekken. En in te zien, dat we er nooit, maar dan ook nooit van los komen, hoezeer we ons ook weten aan te passen.

Ook ik dacht, toen ik aan het eind van de tachtiger jaren begon aan een Europese carrière, dat ik een "man zonder (nationale) eigenschappen" was. Maar de anderen zagen mij niet zo. Behalve misschien ten opzichte van Vlamingen (en dan nòg...), verscheen ik als een, weliswaar vakmatig best interessant, iemand, maar toch een exoot. Tot mijn schrik en aanvankelijke verontwaardiging, kwam ik tot de ontdekking, dat ik als inleider op internationale conferenties niet zozeer werd gezocht om mijn aanzienlijke internationale ervaring en kennis van emancipatiebeleid in stedelijke achterstandswijken, maar als exotisch versiersel. De schrik was dan ook vaak wederzijds: organisatoren hadden er helemaal niet mee gerekend, dat de exoot een serieuze bijdrage dacht te kunnen leveren. Ze namen het me soms zelfs bijna kwalijk.

Herkenbaar is ook Pels' beeld van werkvergaderingen in een vreemde taal binnen een andere vergadercultuur. In dergelijke vergaderingen gaat het vaak ècht ergens om: meestal de ve

(here, the rest of the text was lost yesterday night... HR)

rdeling van geld, macht en posities. Een insteek, zelfs als voorzitter van een dergelijke vergadering, die zich onbewust op het overleggende- en compromis-zoekende- poldermodel baseert, wordt ongenadig afgestraft. Want ze wordt als zwakte gezien binnen de hierarchische vergadercultuur. Een taalachterstand, al is het maar enkel in reactiesnelheid, wordt uitgebuit. Frustratie kan het gevolg zijn.

Maar nader beschouwd, is de ene vergadercultuur niet BETER dan de andere: ze zijn verschillend. Zodra je je daarvoor openstelt zonder vooroordelen, wordt het een verrijking van je competenties. Je past je aan, met behoud van eigen culturele competenties. Wat wèl overblijft, bij Pels, maar ook bij mij, is een bewustere waardering voor het eigene.

Ik ben thuis in Europa, maar toch nog het meest thuis in Amsterdam!

(updated 12/11/05, 14:38 MET)