Vrouwvijandige culturen

Pim Fortuyn heeft het uitgevonden. Gebruik niet: godsdienst of volk of sexuele geaardheid, maar zeg: "cultuur". "De Islam-cultuur is minderwaardig", bij voorbeeld. Dan kom je niet in strijd met de Nederlandse Grondwet. Formeel gesproken, dan altijd.
Want de bedoeling van die grondwetsartikelen is natuurlijk juist om discriminatie tegen te gaan, categorische discriminatie (groepsdiscriminatie) van mensen die geacht worden een bepaald kenmerk gemeen te hebben. Overigens wordt terecht in de grondwet het woord "cultuur" niet genoemd in het antidiscriminatie-artikel, want "cultuur" is geen aangeboren of religieus groepskenmerk, maar een verworven iets. Als je tenminste uitgaat van het normale cultuur-begrip. Een cultuur verwerf je je zelf, je bouwt hem op, je brengt een land in cultuur, je laat hem wortelen in een bepaalde traditie. Je hebt een ruime keuze. En je kunt op keuzen terugkomen, ze veranderen, ze aanpassen.
Dat is niet het geaval, als je als homo geboren bent, en ook niet als je geboren bent in een land waar mensen, zwart, geel of bruin zijn. Bij religie ligt het iets anders: In theorie kun je ervoor kiezen om niet of anders te geloven, dan men doet in het milieu waarin je opgroeit. Maar in de praktijk komt niet- of anders-geloven weinig voor. Het is zonder meer een grote verworvenheid van de westerse beschaving, dat de vrijheid om niet te geloven of een ander geloof te kiezen, sinds ruim tweehonderd jaar vrijwel overal strikt is vastgelegd. Aangezien je over geloof niet rationeel kunt debatteren, is het verstandig, dat in de wet is bepaald, dat men geloven of niet-geloven dient te respecteren. Aan niemand kan ook worden verboden, om vanuit zijn geloofsovertuiging politiek te bedrijven. Ik zie het persoonlijk niet zozeer als een goede basis voor politiek handelen, maar eerder als een handicap, maar dat terzijde.
Het wordt pas interessant voor de wet, als de inhoud van het politieke handelen moet worden beoordeeld. Zo kan bij voorbeeld niet worden toegestaan, dat Tony Blair de diskussie over zijn misgreep inzake Irak probeert af te doen met een verwijzing naar God. Er bestaat sinds lange tijd in het Verenigd Koninkrijk een Parlement, waaraan dat oordeel is voorbehouden. Of God de heer Blair na diens overlijden al dan niet naar de hel zal verwijzen, is een kwestie tussen de desbetreffende persoon en God of diens gemachtigde aan de Hemelpoort. (Fidel Castro had indertijd een even dooddoenerige repliek: "Historia me absolvera!" - De Geschiedenis zal mij vrijspreken.) Kortom, er bestaat nog heel wat verwarring over de respectievelijke rollen van Kerk en Staat binnen "onze" cultuur.
Naar mijn mening heeft de verworven godsdienstvijheid dan ook weinig te maken met de vormen van Christendom die traditioneel een overheersende plaats innemen in de landen waar de vrijheid van godsdienst is ingevoerd. De godsdienstvrijheid is er niet gekomen dank zij het Christendom, maar is op de verschillende christelijke clerussen bevochten in een strijd die heeft geduurd vanaf het einde van de Middeleeuwen tot diep in de twintigste eeuw.
Het is trouwens ook nog helemaal niet zeker, dat die strijd definitief beslecht is. Denk aan de paus, de Polen, de Portugezen, de Italianen en Balkenende, die een paar jaar geleden nog de "joods-christelijke traditie" opgenomen wilden zien in de EU-grondwet. Denk aan president Bush, die overheidsgeld sluist naar "faith-based" armenzorg. Denk aan Bolkestein, die, aan het einde gekomen van zijn vertoog over de ethiek van het liberalisme, tot de conclusie kwam, dat liberalisme onvoldoende basis vormt voor ethiek en moraal, zodat er volgens hem in de VVD-beginselen een verwijzing zou dienen te komen naar een "vrijzinnig christendom". En denk ook nog even aan wijlen Pim Fortuyn, die in april 2002 verkondigde, dat het niet anders kon zijn, dan dat zijn missie op goddelijke inspiratie berustte.

Waar het mij om gaat, is een nuchtere beoordeling van het concrete handelen van overheid en van (groepen) individuen in een bepaald land. Is het rechtvaardig? Hoe komen de zwaksten in die samenleving ervanaf? Is er corruptie? Wordt er veel gelogen? Hoe gewelddadig is men? Maakt de overheid geen misbruik van haar geweldsmonopolie?

Een goede graadmeter is de behandeling van vrouwen en kinderen. Op 8 maart (Internationale Vrouwendag) heeft Ajaan Hirsi Ali in de NRC aan de hand van een internationaal rapport over vrouwenonderdrukking nog eens de bestaande werelwijde mishandeling van vrouwen (en kinderen) aan de kaak gesteld. Het is hemeltergend, hoewel dat woord misschien in het kader van dit artikel minder gepast is.

In ongekend scherpe bewoordingen veroordeelt de VVD-politica het besluit van de Amerikaanse staat South Dakota, om abortus nog slechts toe te staan, als het leven van de zwangere vrouw in gevaar is. Verkrachte vrouwen, tienermoeders, moeten zich maar zien te redden met hun ongewenste kinderen en je kunt je voorstellen, wat voor soort volwassenen uit die kinderen zullen groeien. Daarbij komt, dat de beperkte sociale voorzieningen voor dit soort gevallen in deze tijd steeds verder worden afgebouwd, zodat deze vrouwen wel gedwongen zijn om zich te onderwerpen aan de liefdadigheid van de (christelijke) "faith-based" initiatieven. De verkrachters en de onverantwoordelijke vaders gaan, zoals gewoonlijk, vrijuit. Ook wijst zij op de drie gevallen die in Nederland in het afgelopen jaar zijn geregistreerd, waarbij vaders hun hele gezin uitmoordden. Terecht pleit zij voor een betere financiering van de zorg- en begeleidingsinstellingen, wier budgetten door het kabinet Balkenende-Zalm in de afgelopen tijd zo sterk beknot zijn.

Nee: Er is geen lezer die gelooft, dat zij dat ècht geschreven heeft. Hoewel het rapport de hele wereld bestrijkt, pikt Ajaan er zoals gebruikelijk alleen de aanklachten tegen niet-westerse landen, en dan nog voornamelijk Moslim-landen, uit. Klaagt Hirsi Ali de systematische verkrachtingen en kinderroof in het Argentinië van Videla aan? Heeft ze het over de gedwongen kind-soldaten en de harempraktijken van het Christelijke guerrillaleger in Noord-Oeganda? Veroordeelt ze de vernedering en verkrachting van vrouwen in de Abu-Ghraib-gevangenis bij Bagdad? Veroordeelt ze de Amerikanen, die toestaan dat in Irak opnieuw het door de Baath-partij afgeschafte, vrouwvijandige traditionele familierecht is ingevoerd? Keurt ze de inmenging door het Israëlische rabbinaat in het huwelijksrecht af? Valt ze de laksheid aan van de Nederlandse overheid, die oogluikend vrouwenhandel toestaat op grote schaal met Russische en Oosteuropese vrouwen, bestemd voor de prostitutie, inclusief 'inwijdende' verkrachtingssessies?
Nee natuurlijk.
De éne cultuur is "goed", de andere zijn slecht. En je bent pas gered, als je haar cultuur omhelst.
De werkelijkheid is, dat er in alle "culturen" goede en slechte mensen zijn, goede en slechte overheden, goede en slechte gebruiken. Cultuur-imperialisme van het type Hirsi Ali en -Verdonk, hoort bij de slechte gebruiken en bij de slechte overheden. En omdat beide beter zouden kunnen weten, horen ze naar mijn mening ook niet bij de goede mensen.
Een beetje meer cultuur graag, dames, in de zin van goed nadenken en vooroordelen overwinnen.