"Zorgverzekeraars weren Patienten"

[Logo van "Disability Affairs", heel modieus ook "kenniscentrum" genoemd, waaraan het "HOB" ("Het Ondersteuning Buro") is opgehangen. De privatisering van de gezondheidsverzekeringen heeft een massa nieuwe bureaucratieën in het leven geroepen, waaraan politicologen en andere niet-medici verbonden zijn. Een nieuw logo is snel gemaakt. Leuker nog, als het een Engels logo is. Daar zitten de patienten nu juist op te wachten. Ondanks ijverig zoeken, kon ik nergens een mail-adres van het HOB vinden. Het schijnt in Amersfoort te zitten.]


Het kon niet uitblijven. Ondanks geruststellende verklaringen, tijdelijke acceptatieplicht, wint het profijtgerichte marktdenken het van de solidariteit tussen zieken en gezonden. In Zwitserland, waar een dergelijk systeem al langer bestaat dan in Nederland, is het niet anders: een maatschappij die uit is (en behoort te zijn) op winstmaximalisatie, zoekt de "krenten in de pap" en gaat risicogroepen uit de weg. De NRC van 27/28 mei 2006 heeft een hoofdartikel "boven de vouw" erover:

Vrees voor verlies bij collectieve polis

Zorgverzekeraars weren patiënten


Door onze redacteur Antoinette Reerink

Den Haag, 27 mei.

Zorgverzekeraars sluiten groepen patiënten met een hoog risico uit, omdat ze verliesgevend zijn. Door deze risicoselectie kunnen patiënten met migraine, leveraandoeningen of gehoorproblemen niet in aanmerking komen voor een gunstig collectief contract.

Dit stelt Het Ondersteuningsburo (HOB), vertegenwoordiger van dertig patiëntenorganisaties. Het HOB onderhandelde namens 19 organisaties, met in totaal 50.000 leden, met verzekeraars over een collectief contract. Zestien patiëntengroepen bleken echter zo verliesgevend voor de verzekeraars dat geen enkele maatschappij hen als klant wilde accepteren. „De patiënten zijn daarover behoorlijk gefrustreerd”, aldus Erik Thier van HOB.

De reden is dat de solidariteit die in het zorgstelsel is ingebouwd, niet voor iedereen gunstig uitpakt. Verzekeraars krijgen weliswaar uit een solidariteitsfonds financiële compensatie voor ‘dure’ klanten met een hoge leeftijd of een chronische ziekte. Maar zij ontvangen lang niet voor alle ziekten van klanten geld uit een zogeheten risicovereveningsfonds. Voor diabetes of astma geldt dit wel, maar voor chronische hoofdpijn, reuma of doofheid niet.

Hugo Keuzenkamp, directeur van Delta Lloyd OHRA en hoogleraar verzekeringskunde en zorgverzekering, bevestigt dat het hierdoor niet loont bepaalde patiëntengroepen een collectief contract aan te bieden. Delta Lloyd OHRA heeft wel een verzekering voor lucratieve diabetespatiënten, maar wilde andere chronisch zieken die HOB vertegenwoordigt geen collectief contract aanbieden. „Als die zich als groep bij ons aansluiten, leidt dat tot voorspelbare verliezen.”

Achmea zegt ook beter zijn best te doen voor mensen met suikerziekte dan voor hoofpijnpatiënten, omdat het solidariteitsfonds voor de eerste groep geld uitkeert en voor de tweede groep niet. Agis laat weten de verevening nu ,,niet eerlijk” te vinden. Deze verzekeraar blijkt daarover momenteel in gesprek te zijn met het College voor Zorgverzekeringen.

Tweede-Kamerlid Omtzigt (CDA) zal minister Hoogervorst (Volksgezondheid, VVD) aanspreken op de risicoselectie. „Wij gaan er keihard aan werken dat collectieve contracten voor meer patiëntengroepen beschikbaar komen. Want juist door preventieve zorg aan die groepen boek je de grootste gezondheidswinst.”

De Nederlandse Zorg Autoriteit (NZa) beheert het zogenaamde "Solidariteitsfonds", waaruit zorgverzekeraars toeslagen kunnen krijgen voor bepaalde risicovolle patientengroepen. Voor suikerzieken is die bijdrag blijkbaar flink hoog vastgesteld, met als gevolg dat de maatschappijen vechten om dergelijke verzekeringnemers. Voor andere groepen is het blijkbaar te laag, zoals voor psychische patiënten. De laatste worden geweerd.
In e-urban Regenera UrbLog van 24 mei signaleerde ik al het dreigement van het Haagse AZIVO om naar de Europese rechter te stappen vanwege de discriminerende werking van het Solidariteitsfonds. De meestal behoeftige leden van dit oude plaatselijke ziekenfonds hebben veel hulp van het solidariteitsfonds nodig en AZIVO is verplicht hun die te geven, maar krijgt onvoldoende van het Fonds vergoed.
De VVD-CDA zorgwet is een hybriede misbaksel. Op slinkse manier, institutionaliseert het een gezondheidszorg met twee snelheden: één goede voor mensen die niet ziek zijn en het kunnen betalen en één derde-wereld ruimte voor mensen die wel ziek zijn, of het snel kunnen worden. "Slinks", omdat telkens weer beweerd wordt, dat niemand erop achteruitgaat, maar uit ervaringen met eerdere privatiseringen van collectieve voorzieningen (werkloosheid, bijstand) kon men donders goed weten, dat marktwerking het tegendeel van bezuinigingen oplevert, een grote inzet van controlerende organen vraagt en de deur opent naar allerlei commerciële trucs, die alles met winstmaximalisatie en niets met gezondheidszorg te maken hebben. Zo worden achter de rug van patientenorganisaties en van de controlerende autoriteit om, contracten met ziekenhuizen en farmaceutische bedrijven afgesloten, die "massakorting garanderen aan het verzekeringsbedrijf, kortingen die dan weer moeten worden opgebracht door niet-, minder of anders verzekerden.
Er komt werkelijk een miljardenramp af op de bewoners van probleemwijken, die meestal dezelfden zijn als de risicogroepen en/of de langdurig zieken, voor wie hun patiëntenorganisaties tevergeefs proberen collectieve contracten af te sluiten. En wat te zeggen over de maatschappelijk gemarginaliseerden, de immigranten, de ouderen, die zelfs niet zouden weten dat er patientenorganisaties bestaan, laat staan hoe hen te vinden?
Deze problematiek komt in de eerste plaats op het bordje van de grote steden en de plaatselijke NGO's.
Het wordt tijd, om te denken aan gemeentelijke collectieve verzekeringsbedrijven, zonder winstoogmerk, die iedereen accepteren en in staat zijn om op de 'markt' te concurreren met de grote winstmakers. Alleen zo kan voldoende druk worden uitgeoefend op de "autoriteit" van het vereveningsfonds ("solidariteitsfonds"), om waar tre maken wat de wet zegt te bedoelen, namelijk "gezondheidswinst" (de heer Omtzigt van het CDA).
Dat de toekomstige vette winsten van de verzekeringsmaatschappijen daaronder zullen lijden -
daarover wordt dezerzijds geen traan gelaten.
Wie zitten er trouwens in die NZa? Het zal toch niet waar zijn, dat de verzekeraars zichzelf controleren?