Crisis Christendemocratie destabiliseert Europa: Frankrijk, Duitsland, Italië, België, Nederland.

Saluut van Eurlings aan Verhagen, Arnhem, 2.10.10

Bij gebrek aan eigen inbreng, klampt de Christendemocratie in diverse landen van Europa zich vast aan modieuze trends. De dramatische verliezen aan stemmen vertalen zich in opportunistische bondgenootschappen met twijfelachtige partners.

Nederland
Deze ontwikkeling zette zich al vroeger in dan het jaar 2002. Maar het was toen, dat in Nederland de CDA-hopeful J.P.Balkenende een soort non-agressiepact sloot met de populist Pim Fortuyn, om na de verkiezingen de macht onderling te verdelen. Het lukte, en na 8 jaar oppositie-lijden, werd het CDA opnieuw Nederland's grootste partij dank zij de stemmen van velen, die Fortuyn en zijn "partij" (LPF) vol malloten te ver vonden gaan, maar die hadden begrepen, dat Fortuyn (als hij niet vermoord was geweest) met het CDA had willen regeren. Daarmee kwam in het land een rechts verbond aan de macht, bestaande uit de conservatieven van de VVD, de erfgenamen van Pim Fortuyn (LPF) en het triomferende CDA.
Ondanks pogingen om "waarden en normen" bovenaan de prioriteitenlijst te plaatsen, bleef het zieltogende christendemocratische element vrijwel onzichtbaar en loste na 2007 op in een ongewenst verbond met de sociaaldemocraten van de PvdA. Balkenende en het CDA werden daarop keihard afgerekend bij de verkiezingen in mei 2010. De partij ging van 40 naar 21 zetels in het 150 zetels tellende parlement en werd de vierde in grootte na de conservatieven van de VVD (31), de sociaaldemocraten van de PvdA (30) en de rechtspopulisten van Wilders' PVV (24).
België
Ook in België (Vlaanderen) verdwenen in 1999 de Christendemocraten van het CD&V uit de regering. Vanaf 2001 werd onder leiding van de jonge Yves Leterme gezocht naar nieuw bloed in de vorm van een "kartel-overeenkomst" met een van de Vlaams-Nationalistische formaties, het NV-A van de humorloze Geert Bourgois en de coming man Bart Dewever. In 2005 had dat succes in de Vlaamse regio en in 2007 vierden Leterme en Bart Dewever uitbundig hun gezamenlijke verkiezingsoverwinning in een zaaltje vol NV-A leeuwenvlaggen. Bij de formatie van een nieuwe regering in België, bleek al spoedig, dat Leterme en diens CD&V niet in staat waren, om zich uit de omhelzing van NV-A te bevrijden en sinds begin-2009 sukkelt een caretakers-kabinet onder leiding van de uitgebluste Leterme aan het hoofd van een desintegrerend land.
De Franstalige christendemocraten hebben een originele mimicry gekozen. Het CDH, onder leiding van Joëlle Milquet, noemt zich "humanistisch" en refereert minder dan de franstalige Groenen van Ecolo aan het Christendom. Vaste bondgenoor van de in Wallonië oppermachtige socialisten, handhaaft het CdH zich als gematigde vleugel van progressief en verarmd Walenland.
Frankrijk
In Frankrijk werd de ooit machtige christelijke middenpartij fijngemalen tussen haar rechtse voorkeuren, dus bondgenootschappen met de meerderheid van de gaullisten, en de noodzaak om aan een achterban van verarmde boeren en verlichte gelovigen een sociaal gezicht te tonen. Na diverse splitsingen, zit het grootste deel van de gezeten Dickerdacks bij Sarkozy's UMP en volgt een minderheid de pathetische wendingen van François Bayrou. Bayrou hoopt een sleutelpositie te kunnen innemen, met zijn geslonken aanhang, tussen de twee blokken in de Franse politiek, het conservatieve- en het door de socialistische partij gedomineerde. van christelijke inspiratie is weinig of geen sprake meer. Des te meer van politiek opportunisme, zoals dat genadeloos aan de kaak werd gesteld door daniël Cohn-Bendit van de Franse Groene Partij bij de Europese verkiezingen van 2009.
Duitsland
Waar zijn de tijden van Adenauer's CDU en Franz-Josef Strauss' CSU? Dank zij grote onvrede met Gerhard Schröder's achtjarig bewind, werd de combinatie CDU-CSU in 2006 de grootste, maar moest met de sociaaldemocraten regeren. In 2010 kwam de SPD er opnieuw niet aan te pas en ontstond er een kleine meerderheid, om met de liberalen van de FDP te gaan regeren. Dat deed Angela Merkel, en het bekomt haar heel slecht. De christendemocratie is landelijk van boven de 30% naar ongeveer 20% gezakt. Door nederlagen in grote bondsstaten als Nordrhein-Westfalen, heeft de christen-liberale regering de meerderheid in de Eerste Kamer, de Bundesrat, verloren. De CDU-CSU zijn er nog niet aan toe, om, zoals in Frankrijk en de Benelux, zich te gaan vastklampen aan populistische bewegingen. Nog houdt het democratisch fatsoen, zoals het na 1945 is opgelegd, stand. Getuige de rede van de nieuwe CDU-bondspresident Wulff, gisteren bij de herdenking van de Duitse hereniging in 1990. Maar wat gaat er inde plaats komen van de afbrokkelende CDU-CSU?
Italië
In de tweede helft van de veertiger jaren, en opnieuw in het midden van de zeventiger jaren, werd de Italiaanse Democrazia Cristiana met massieve hulp van westerse bondgenoten in het zadel geholpen en gehouden tegenover de dreiging van regeringsdeelname van de machtige en gematigde Communistische Partij van Italië. Begin van de negentiger jaren was dat blijkbaar niet meer nodig. De gecorrumpeerde oude garde van de DC verdween bijna spoorloos, evenals die van de even gecorrumpeerde sociaaldemocratische partij van Nenni c.s. Italië werd overgelaten aan de aartspopulist Berlusconi, die de meerderheid van de oude DC wist in te lijven. Ironischerwijze, zijn het nu nog slechts de ex-neofascisten van Fini, die binnen de rechtse meerderheid weerstand bieden aan "il Cavaliere'. De kerk beperkt zich tot wat pruttelen, als Berlusconi weer eens uitglijdt.

Zonder de protestanten tekort te willen doen, is het toch vooral de katholieke stelling, dat de maatschappij niet beheerst dient te worden door winstbejag, die vanaf het begin van de twintigste eeuw aan de Westeuropese christendemocratie vleugels heeft gegeven. De sociale markt-ordening, met een maatschappelijk middenveld dat excessen van het monopolisme voorkomt, was een halve eeuw lang de vertaling daarvan en de sociaaldemocratie heeft zich in hoge mate daarbij aangesloten.
Toen in de tachtiger jaren onder Reagan en Thatcher de kille egocentrische maatschappelijke ordening weer de overhand kreeg, had de christendemocratie daarop geen sluitend antwoord.

Een nieuwe generatie christendemocraten, waarvan Balkenende, Leterme, Bayrou en hun Duitse- en Italiaanse collega's de vertegenwoordigers zijn, bekent zich 100% tot de zogenaamde vrije en onsolidaire marktordening, neemt de populistische en nationalistische, zelfs racistische, modes van de dag over. De christendemocratie heeft afgedaan als stabiliserende factor in de continentale Europese wereld. Erger nog, ze klemt zich in haar doodsstrijd vast aan duistere nationalistische en suprematistische bewegingen, legitimeert die en vergroot de democratische crisis. Bij de slepende regeringsonderhandelingen in België bij voorbeeld, weigert de relatief nog altijd grote CD&V om zich los te maken van de overdreven Vlaams-Nationalistische eisen van het NV-A. Daarmee maakt ze een Vlaams meerderheidsfront van "redelijkheid" van Socialisten, CD-ers, groenen en liberalen onmogelijk. Naar het schijnt, alleen omdat ze bang is, nog meer kiezers ann Dewever te verliezen.

Een voorlopig hoogtepunt bij het stervend christendemocratisch opportunisme, werd in het Nederlandse Arnhem bereikt op 2 oktober 2010. Het CDA, bijna gehalveerd bij de laatste verkiezingen, bekeerde zich met twee-derde meerderheid, tot een ronduit rechts regeringsprogram, gelardeerd met racistische pesterijen jegens moslims uit de koker van Wilders' Stichting PVV, wiens 24 kamerleden via "gedoogsteun" de regering in het zadel kunnen houden of wegsturen.

Een symbool van de nieuwe a-culturele en a-solidaire mentaliteit vormde op het congres de aftredende CDA-minister van Verkeer, Camiel Eurlings, die het bestond, om een soort militair saluut aan de interim-partijleider Verhagen te brengen. De christendemocratie vaardigt niet meer mensen met een geweten-, maar mensen met een hang naar hiërarchie en blinde gehoorzaamheid, af naar parlement en regering.
De Wildersen, Dewevers, Berlusconis, Sarkozys en straks wellicht de Sarrazins, doen daar hun voordeel mee.

En begrijp me goed: Deze ontwikkeling heeft niets te maken met het Christendom an Sich. Net zo min als de misdadige akties van Al-Qaeda iets te maken hebben met de Islam an Sich. Godsdienstige normen en waarden behoeven geen aparte partijen, net zo min als niet-godsdienstige humanistische waarden. Politiek gaat over keuzes, die verkozen mensen moeten maken vanuit de waarden die ze delen met hun kiezers. Niemand heeft de moraal in pacht. De tegenwoordige Christendemocraten geven een slecht voorbeeld.
. .