Iran: Nederland geen vaste US-huurling meer

CDA-Buitenlandminister Maxime Verhagen (NRC, 5.4.07)

De nieuwe, kleine, 'linkse' meerderheid in de Nederlandse Tweede Kamer doet opnieuw van zich horen. Tegen de zin van Maxime Verhagen, de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, in, nam zij een motie aan (NRC:)

waarin strikte voorwaarden worden gesteld aan de volkenrechtelijke rechtvaardiging van een eventueel militair optreden tegen Iran.

[...]

In de motie-Halsema (GroenLinks) die behalve door de PvdA ook werd medeondertekend door SP, D66 en Partij van de Dieren, wordt de regering „verzocht uit te sluiten dat Nederland politiek of anderszins steun verleent aan een eventuele aanval op Iran zonder adequaat volkenrechtelijk mandaat”.

Nieuw Irak-avontuur vermijden
Op de achtergrond hiervan speelt het sluimerende conflict tussen volksvertegenwoordiging en (vorige) regering-Balkenende over de grondslag van de Nederlandse deelname in 2003/4 aan de bezetting van Irak. Balkenende beweert, dat hij overtuigd was geraakt van het gevaar van een nucleair en anderszins met massavernietigingswapens voorzien Saddam regime, op grond van een "For Your Eyes Only"-brief van Tony Blair. Terwijl de eigen Nederlandse militaire inlichtingendiensten niet geloofden aan de Amerikaans-Engelse sprookjes daaromtrent (en terecht, naar spoedig bleek), zetten Balkenende en VVD-defensieminister Kamp toch een Nederlandse militaire interventie door. Ondanks herhaaldelijke vragen, wil Balkenende bewuste brief niet openbaar maken.

Terecht, wil een meerderheid in de Kamer niet nòg eens meegesleurd worden in een riskant huurlingenavontuur. Dank zij het feit, dat de 'Nederlandse' provincie in het Zuiden van Irak -toen- nog 'rustig' was, zijn er weinig ongelukken gebeurd, al bleek eind vorig jaar, dat militaire inlichtingendiensten martelpraktijken hebben toegepast op gearresteerde verdachten van guerrilla-acties. Onlangs kwam daar nog een klacht van voormalige militairen bij, dat zij onder druk zijn gezet door meerderen, om de waarheid te verdraaien in een geval van ongerechtvaardigde neerschieting van een Irakees door een marine-officier.

NRC:

Verhagen ontraadde de motie omdat er naar zijn zeggen „iets kan gebeuren in Iran, of Iran iets kan doen” wat gewapend ingrijpen noodzakelijk maakt. In zo’n geval, aldus Verhagen, wil de regering zich niet in haar keuzes laten beperken door het feit dat de laatste resolutie van de Veiligheidsraad over Iran militaire sancties tegen dat land uitsluit.

Klare taal: Maxime Verhagen's rechtse vleugel binnen het CDA denkt gewoon het stiekeme beleid van de vorige Balkenende -regeringen te kunnen voortzetten. Alsof de NATO nog bestaat. Een eventuele interventie in Iran zou echter geen Kosovo-actie zijn. Het is een Bush-Cheney scenario, waarin een 'coalition of the willing' welkom-, maar niet strikt nodig, is. De Nederlandse F16s bij voorbeeld, die geen eigen-, maar een volledig Amerikaans besturings-, begeleidings- en communicatiesysteem hebben, zouden goed van pas kunnen komen bij, bij voorbeeld, oorlogsmisdaden als het verrassingsbombardement op het civiele vliegveld van Podgorica (Montenegro), uitgevoerd door Nederlandse F16s in 1999 vanaf een Italiaanse militaire basis.

Soliede onderbouwing
Dat het regeringspartij PvdA ernst is, blijkt wel uit de motivering die in het parlement naar voren is gebracht:

PvdA-Kamerlid Van Dam had eerder in het debat nauwkeurig omschreven wat zijn fractie als een ‘adequaat volkenrechtelijk mandaat’ omschrijft: een resolutie van de Veiligheidsraad waarin militair ingrijpen wordt gelegitimeerd, een humanitaire noodsituatie of een acute bedreiging.
‘Adequaat volkenrechtelijk mandaat’ is de term die in het regeerakkoord wordt gebezigd ten aanzien van de deelname van Nederlandse militairen in het buitenland.

Het woord 'adequaat' is dus blijkbaar niet zo maar in het regeerakkoord van februari 2007 terechtgekomen.

[...]

De PvdA’er Van Dam presenteerde zijn steun aan de motie over Iran nadrukkelijk als een les uit de gebeurtenissen van 2003. De PvdA heeft in de negen eerdere debatten een parlementair onderzoek steeds gesteund, maar na de kabinetsformatie heeft de PvdA-fractie beloofd voortaan zulke plannen niet meer te steunen.

Dat laatste is natuurlijk niet fraai. Maar een pluspunt lijkt te zijn, dat de formulering van het regeerakkoord blijkbaar ruimte laat aan de PvdA, om naar eigen inzicht te handelen bij nieuwe dreigende Nederlandse verwikkeling in Bush-avonturen.
Te hopen valt, dat Blair straks als afscheidscadeau Balkenende toestemming geeft om de brief uit 2003 openbaar te maken. Vragen in het Britse Parlement zullen daar een handje bij kunnen helpen.

De aangenomen motie-Halsema is een positief signaal. Er zal in de komende dagen vermoedelijk nog heel wat gesteggeld worden over de vraag, of 'adequaat' ook geldt voor 'politieke' ondersteuning van Amerikaans ingrijpen. (Onderdeel van Balkenende's semantische ontsnappingsroute in 2003).

Maar aangenomen mag worden, dat de nieuwe kamermeerderheid op dit punt serieus is, en zich niet opnieuw met een kluitje in het riet laat sturen.

Powered by ScribeFire.