Ouderenmishandeling in Verpleeghuizen: Artsen getuigen...

Nederland: Zorgcrisis
Na onze signalementen over:

• de weigering van behoeftige patienten (Den Haag) door de nieuwe zorgverzekeraars,
• de terugkeer naar caritas in plaats van welzijnszorg [FR],
• en, enkele dagen geleden, over maffiose praktijken in de thuiszorg [DE],

is er nu een noodkreet uit de intramurale ouderenzorg in Nederland.

De wantoestanden in bejaardenverpleeghuizen waren er al voordat de grote privatiseringsoperatie in de zorg plaatsvond (1.1.2006). Maar betrokkenen hebben sterk de indruk, dat de bezuinigingen en de onderfinanciering sindsdien verergerd zijn en dat daardoor de mishandeling van bejaarden versneld toeneemt.

Nu de financiering, de investeringen en het toelatingsbeleid verdwenen zijn achter een rookgordijn van "convenanten" tussen verzekeraars en instellingen en nu de betrokken organisaties niet meer zelf prioriteit geven aan kwaliteitscontrole, is er behoefte aan een goed bewerktuigde en actieve inspectie.

Daarin blijkt echter niet voorzien in de zorgprivatiseringsoperatie. Er bestaat veeleer een trend om inspecties zoveel mogelijk af te bouwen. Het nieuwe regeeraccoord voorziet een bezuiniging op het ambtenarencorps die miljarden zou moeten opleveren. Goede inspecteurs en inspectrices kosten echter geld. Veel geld, want hun salarissen moeten vergelijkbaar zijn met de gigantische inkomsten die de toplieden van de private instellingen en die van de verzelfstandigde inrichtingen verdienen.

Intussen gaat het wanbeleid door:

• Uitgegeven: 14 februari 2007 21:08 [ANP, nu|nl:"Bijna helft verpleeghuisartsen ziet ouderenmishandeling"]
  

"HILVERSUM - Vier op de tien verpleeghuisartsen heeft de afgelopen twee jaar te maken gehad met ouderenmishandeling. In ruim de helft (55 procent) van de gevallen gaat het om lichamelijke mishandeling. In 43 procent om psychische of verbale mishandeling.
Dit blijkt uit het onderzoek Ouderenmishandeling in het verpleeghuis. Voor dit inventariserend onderzoek heeft verpleeghuisarts Elis Bartelmeijer 484 andere verpleeghuisartsen ondervraagd. [...]

Het gaat dus om "pyamadagen" (= dagen dat de patiënten niet worden aangekleed), waarover het parlement zich al enkele jaren geleden boos maakte, maar ook om individuele mishandeling, waarmee nu vier op de tien artsen in verpleeghuizen worden geconfronteerd.

Van de 484 artsen zeiden er 203 "ja" op de vraag of zij de voorgaande twee jaar in hun verpleeghuis te maken hadden gehad met ouderenmishandeling. Bij ouderenmishandeling gaat het om psychische en lichamelijke mishandeling, zoals slaan, knijpen of hard beetpakken, maar ook om uitbuiting of verwaarlozing.

Personeel

De artsen gaven aan dat in 63 procent van de gevallen de mishandeling plaatsvindt door het verzorgend personeel. Dit komt het meest voor op psychogeriatrische afdelingen, waar vooral dementerende ouderen zijn opgenomen. Dat is een moeilijke groep patiënten die zelf soms ook agressief is, ook tegen het personeel.

De hoge werkdruk speelt volgens de onderzoekster een rol bij de mishandeling. Door bezuinigingen komen er steeds minder verzorgenden voor steeds moeilijker te verzorgen mensen. [...]

De politiek: Letterlijk "pappen en nathouden"
De reacties vanuit de politiek zijn weinig bemoedigend: er wordt om nieuw onderzoek gevraagd en wel door de Inspectie Verzorgingshuizen. Dat kost daar weer meer menskracht, die ten koste gaat van hun dagelijkse werk. Terwijl men niet ontkomen kan aan de evidente remedie: Meer en beter geschoold personeel, minder bobo's, meer plaatsen (want de behoefte stijgt dagelijks) en een door de overheid (de gemeenten?) gestuurd toelatingsbeleid plus meerjarenplanning.

Dit signalement is een nieuw pleidooi voor een ontprivatisering van deze sector.

Intussen:
In afwachting daarvan, zijn aan de basis twee soorten van initiatieven denkbaar:

1. Zelfbeheer: Organiseer thuis- en intramurale zorg in de wijk zelf en profiteer van de synergie (maaltijden, dagzorg, enz.). Creëer daarvoor zelfstandige organen die (ook) werken met vrijwillig(st)ers uit de regio. Familieleden en buren willen best helpen, maar kunnen dat niet meer doen zoals vroeger, toen hulpbehoevende ouderen werden opgenomen in de woning van de (groot-)familie of in dezelfde buurt woonden. Vrouwen zijn, doordat ze vaak werken, minder beschikbaar voor de "mantel"zorg. Maar, op andere tijdstippen van de dag en de week dan vroeger, en met een hoger opmeidingsniveau dan vroeger, kunnen toch veel mensen klussen doen en elkaar vervangen. De onvermijdelijke private (winstbeogende) organisaties die erbij betrokken moeten worden, dienen dat uitsluitend in een ondersteunende en adviserende rol te doen. Ze dienen niet te profiteren van de vrijwilligersinzet. Het bespaarde geld moet gaan naar professionalisering, betere medische begeleiding, enz.
   
2. Mobilisering nationaal en internationaal toezicht: Pleiten voor een vrijwilligersinspectie door, bij voorbeeld, gepensioneerde artsen, boekhouders en organisatiedeskundigen. Klacht bij de Raad van State. Opvolging daarvan voor het Europese Hof en, desnoods door de gezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties.

Het is toch te gek voor woorden, dat begin-21ste eeuw het Diakenhuismannetje van Nicolaas Beets weer actueel wordt en dat achttiende-eeuwse toestanden zoals die in de bejaardengevangenissen bestonden (scheiding van gehuwden, opsluiting, slecht voedsel, zie M. Foucault's analyse van de genese van gesloten inrichtingen in de westerse wereld) weer gewoon dreigen te worden?
Het is toch ontoelaatbaar, dat de jongere generatie tegen de ouderen wordt opgezet onder de drogredenering, dat een menswaardige zorg voor hen ten koste van de jongeren zou gaan?

- Dementerende ouderen begeleiden is een zwaar en moeilijk werk. Maar het is te doen. De geriatrie kent heel veel nieuwe wegen, om ouderen vitaal te houden, zelfs te revitaliseren. Daarin investeren en daarmee resultaten behalen, dat kan de trots zijn van een lokale gemeenschap.